Ik ben Odette en dit najaar doe ik vrijwilligerswerk bij BeLeef in Portugal. De komende weken neem ik jullie graag mee in mijn reis daar naartoe en in de ervaringen die ik opdoe tijdens mijn tijd bij BeLeef. Vorige week deelde ik wat over overeenkomsten en verschillen en vandaag deel ik iets vanuit een heel bijzonder perspectief…
Olha!
De derde week. Ik verheug me al dagen. Hier Tito de Telha, een dakpan. Ik lig hier op het dak van de quinta. Een prachtig gebouw in Loulé, Portugal, dat het kloppende hart vormt van een kliniek voor mensen met een eetstoornis.
Vanaf de plek waar ik ben neergelegd kan ik alles zien. Het terrein is groot, met kleine huisjes waar mensen verblijven. Soms wonen daar paradijsvogels met laptops, die in apparaten tetteren. Jullie mensen noemen dat smartphones.
Dit is een bijzonder terrein. Het wisselt voortdurend: van bewoners, van gasten, van stemmingen. Er cirkelt van alles rond: gedachten en emoties, die al dan niet worden uitgesproken. Angsten die soms van mens wisselen.
Eens in de zoveel tijd komen er vogeltjes. Eigenlijk zijn het geen vogeltjes, maar soms zien ze er zo uit wanneer ze hier aankomen. Drukke vogeltjes, kwetterend en wel, die klapperen met hun vleugeltjes zonder dat ze echt vooruitkomen. Gaandeweg hun verblijf verandert er iets in hun bewegingen, hun uitingen. Die vogeltjes hebben een eetstoornis en die speelt gemene spelletjes. De eetstoornis vertelt sprookjes, waardoor ze geloven dat er iets mis is. Waardoor ze vergeten dat ze eigenlijk vanbinnen een vlinder zijn – omdat ze ergens hoorden dat hun vleugels niet vlinderwaardig waren. En als je maar lang genoeg gelooft dat je een huismus bent, terwijl je eigenlijk een vlinder bent, dan past je omhulsel niet goed bij wie je dénkt dat je bent. Je binnenkant lijkt dan ook niet meer te passen.
Hier op de quinta doen we daar iets aan. Iedereen draagt bij aan de transformatie van die vogeltjes. De paradijsvogels – de therapeuten en medewerkers – werken allemaal samen en dat varieert van dingen doen met laptops, maar je ziet ze ook in de tuin, in de keuken, bij de schoonmaak, in de paardenbak. Het is één groot bevlogen team dat lichtheid brengt, vanuit saamhorigheid, liefde voor het leven en een doorleefde, gekleurde ziel.
Deze week is er een nieuw iemand bij: een libelle. Niet helemaal een paradijsvogel, niet een vogeltje – iets ertussenin. Ze scharrelt over de binnenplaats, tussen de vogeltjes. Ik zie haar zitten met pen en papier, schrijvend. Ze heeft het “BeLeeff jezelf” genoemd en vanuit mijn plek op het dak zie ik hoe er iets zachts ontstaat. Ze neemt de vogeltjes mee in de wereld van het schrijven. Sommigen laten zich moeiteloos meenemen in het moment en de opdrachten. Zonder voorbehoud, met een onbevangenheid die zelfs mij als dakpan ontroert. En ik heb al veel groepen voorbij zien komen.
Moeiteloos wordt er tijdens het schrijven gewisseld van perspectief zodat truien aan het woord komen, dekbedjes en kussens vol veertjes. De vrouwen zijn zacht voor zichzelf én voor elkaar. Samen. Een van hen schrijft dat ze het liefst een donzen dekbedje zou zijn voor kindjes: zachtheid en bescherming bieden, warmte geven. Een cocon van zachtheid zijn. Later die dag zie ik de libelle buiten een piepklein veertje vinden. Ze steekt het in haar zak.
Ceremonieel
In de middag komen de kussentjes terug, als onderdeel van het keerpunt. Een belangrijk moment binnen BeLeef, waarin de vrouwen de keuze maken: eetstoornis of het leven? Deze keuze wordt gesymboliseerd door twee kussens: één ervan wordt buiten gelegd, als symbool voor het leven dat op hen wacht. Het andere leggen ze binnen achter zich neer. Om de beurt lezen de vrouwen hun zelfgeschreven herstelverklaring voor, waarin ze kiezen vóór het leven en zichzelf beloven dit aan te gaan en uitdagingen niet te vermijden. Tot slot bedanken ze hun eetstoornis voor de bescherming en veiligheid die het hen bood.
Daarna volgt de draaideur. Twee therapeuten houden een balk vast, die de cliënt zelf aanduwt, linksom of rechtsom. Om letterlijk het leven in te stappen dat buiten op haar wacht.
De libelle staat er als getuige. Gaat in gedachten terug naar haar periode van verslaving en realiseert zich dat ze destijds graag zo’n ritueel had gehad. Een overgang, een punt als heldere markering van een besluit en een scheidslijn tussen wie ze was en wie ze heeft verkozen te zijn. Er resoneert iets in haar.
Dat maakt de methode van BeLeef en deze ceremonie zo waardevol: het gaat niet alleen om de keuze van de vrouwen, maar ook om de liefde voor het leven en de symboliek daarvan, die doorstraalt naar ieder die daar getuige van is. De ultieme vorm van transformatie wordt voelbaar wanneer er boven het hoofd van een van hen vlinders verschijnen. Echte.
De libelle had zich eerder afgevraagd of ze er waren, aangezien alles hier uitbundig groeit en bloeit, al is het oktober. Nu verschijnen ze, op het perfecte moment. Wanneer de vogeltjes weer vlinders worden en ze hun vleugels uitklappen. Er zijn prachtige, kleurrijke en zeldzame exemplaren.
Na de ceremonie ondertekenen ze hun verklaring, op de klanken van zelfgekozen muziek. Ook aan dat moment wordt aandacht geschonken. De vrouwen krijgen een tastbare herinnering mee aan hun verblijf en bepalen vervolgens zelf hoe ze in de groep ontvangen willen worden: met een hand, een knuffel, of niets. Alles is goed.
De dag wordt afgesloten met een diner: een feestelijk buffet. Ontspannen wordt er getafeld en gelachen. Voorzichtig opgeschept. Afscheid nemen van een eetstoornis betekent namelijk dat je leert om telkens weer opnieuw iets toe te voegen, op een vriendelijke en veilige manier.
Een bewogen dag die zichtbaar maakt hoeveel menselijkheid er vrijkomt, als iemand de moed heeft afscheid te nemen. Vanaf mijn plek op het dak kijk ik naar beneden. Ontdek de vrouwen die weer vlinder mochten worden. Zie de paradijsvogels om hen heen, die vol liefde kijken naar wat ontstaat. Kijk naar de libelle die stilletjes dat ene veertje in haar zak voelt.
Het was een mooie derde week.
Bekijk hier alle blogs!
